Er komt een nieuw curriculum voor het basisonderwijs aan! En het belooft veel goeds voor het vakgebied kunst en cultuur. Wanneer het zover is? Dat weten we niet. Het concept ligt nu bij de Tweede Kamer en als het wordt goedgekeurd wordt het concept uitgewerkt tot kerndoelen en eindtermen. Toekomstmuziek dus? Niet helemaal. Het concept is al online te vinden op Curriculum.nu, dus waarom wachten? Hier vertel ik jou over de drie grootste veranderingen op het gebied van kunstonderwijs in het nieuwe curriculum en hoe je deze nu al kunt toepassen in de klas.
Van techniek naar echte creativiteit
In het nieuwe curriculum komt er meer aandacht voor creativiteit en artistieke expressie.
In het oude (huidige) curriculum is er vooral aandacht voor technieken en vrijwel geen aandacht voor de ontwikkeling van creativiteit. Wanneer je kerndoel 54 van het huidige curriculum bekijkt, zul je zien dat het onderdeel beeldende vorming voornamelijk beeldaspecten en technieken beslaat. Zie onderstaande afbeelding:
Het woord creativiteit of verbeeldingskracht komt er in het huidige curriculum bij dit vak niet 1x in voor. Voor de vakken drama en muziek geldt hetzelfde: vrijwel geen ruimte voor creativiteit en vooral aandacht voor de technische kant van deze vakken.
Het huidige curriculum is inmiddels ook al 15 jaar oud. Hoog tijd voor een nieuw curriculum. Een curriculum dat beter aansluit op wat er in deze tijd van mensen wordt gevraagd: creatief kunnen denken en handelen en creatieve oplossingen kunnen verzinnen. Daarvoor heb je verbeeldingskracht nodig, moet je buiten de gebaande paden durven te gaan en niet bang zijn om fouten te maken. Wanneer je het concept bekijkt op Curriculum.nu, zul je zien dat hier veel meer aandacht voor is.
Experimenteren en verbeeldingskracht
In het nieuwe curriculum neemt experimenteren met materialen en het stimuleren van de verbeeldingskracht van kinderen een belangrijke plek in. Het wordt dus minder product gericht.
Minder: hoe kan ik een zo goed mogelijk duimpotje kleien? Maar meer: Wat kan ik allemaal met klei? Wat is het voor materiaal? Wat gebeurt er als het kneed? Wat ontstaat er als ik bolletjes klei op elkaar plak?
Het hoeft niet perse iets te worden. Het gaat om het proces, de ontdekkingstocht met het materiaal. De kinderen hoeven dus niet gefrustreerd te raken omdat ‘het niet lukt’. Er is geen goed of fout. Ze mogen vrij experimenteren met het materiaal en hun eigen verbeeldingskracht erop loslaten, om zo op hun eigen manier hun ervaringen, gedachten, gevoelens en ideeën tot uitdrukking te brengen.
Natuurlijk is het aanleren van technieken nog steeds belangrijk. Dit is zeker niet verdwenen in het nieuwe curriculum. Deze technieken zou je kunnen zien als een creatieve gereedschapskist, waar kinderen gebruik van kunnen maken wanneer ze hun eigen creatieve creaties aan het maken zijn.
Meer weten? Bekijk dan eens ons artikel: “Is jouw knutselles wel creatief?”
Professionele kunst als inspiratiebron
Maken en betekenis geven en meemaken en betekenis geven. Deze twee termen komen veel terug op Curriculum.nu bij het vakgebied kunst en cultuur. Simpel gezegd gaat het om het maken van kunst en het consumeren van kunst.
Maar deze twee zouden meer verbonden moeten zijn met elkaar, volgens Curriculum.nu. Klopt! Want deze twee kunnen elkaar enorm versterken. Het is ontzettend waardevol om professionele kunst als start van je creatieve les te gebruiken. Zo inspireer je de kinderen door te kijken of te luisteren naar kunstwerken.
En door de Digiborden kan dat supermakkelijk. Via Google Arts and Culture haal je vrijwel alle beeldende kunstwerken in no time de klas binnen. Wanneer je op de site een zoekterm invoert (bijvoorbeeld het thema waar je aan werkt in de klas), vind je snel bijpassende kunstwerken. En via Youtube valt er natuurlijk enorm veel muziek, theater en dans te bekijken en te beluisteren.
Het kijken naar kunst doet iets met de kinderen. Het prikkelt, werkt vervreemdend, zet aan het denken, verbeelding wordt gestimuleerd. Laat de kinderen bedenken hoe groot het kunstwerk in het echt zal zijn. Van welke materialen het is gemaakt. Welke muziekinstrumenten er in de muziek te horen zijn. Welk verhaal de kunstenaar met zijn kunstwerk wil vertellen. Enzovoorts.
Dit soort vragen zet de kinderen ‘aan’. En dat is precies wat je wilt, voordat de kinderen aan hun eigen creaties beginnen.
Meer verbinding met andere vakken
Brede vaardigheden
Je bent vast bekend met de 21e eeuwse vaardigheden. In het nieuwe curriculum spreken ze niet van 21e eeuwse vaardigheden, maar van brede vaardigheden (zie onderstaande afbeelding). Dit zijn 9 vaardigheden die door alle vakken verwerven moeten worden. Creatief denken en handelen is er daar één van. Dat betekent dat creativiteit ook buiten de kunstvakken een prominente rol zal gaan spelen.
Bijvoorbeeld bij rekenen en taal: hoe kun je creativiteit stimuleren bij deze vakken? En hoe kun je jouw tekenles of muziekles niet als losstaand lesje laten bestaan, maar hoe kun je het combineren met andere vakgebieden?
Nieuwe media
Tevens wordt er op Curriculum.nu een koppeling gemaakt met multimedia en mediawijsheid. Door de nieuwe vormen van media kun je immers ook andere vormen van kunst creëren. Denk bijvoorbeeld aan het maken van video-animaties of het maken van een reeks selfies waarmee je een verhaal vertelt. Doordat de kinderen zelf op een creatieve manier met multimedia aan de slag gaan, leren ze deze nieuwe media-uitingen ook beter begrijpen.
Wil je meer weten over het combineren van creativiteit en mediawijsheid? Bekijk dan eens ons artikel: “Creatief omgaan met mediawijsheid”
Kunst en wetenschap
Ook zien ze bij Curriculum.nu een verbinding tussen kunst en wetenschap. Denk bijvoorbeeld aan de kunstenaar en uitvinder Daan Roosegaarde, bekend van het Van Gogh Roosegaarde fietspad.
Een lichtgevend fietspad, geïnspireerd op het schilderij Sterrennacht van Vincent van Gogh.
Zie onderstaande video:
Kunstenaars en uitvinders kunnen leren van elkaars manier van denken. In het nieuwe curriculum vind je een model van vier fases die jou en je leerlingen helpt bij het creatieve en probleemoplossende proces.
Deze faces zijn: oriënteren, onderzoeken, uitvoeren en evalueren. Zie onderstaande afbeelding:
Ik zal het verduidelijken aan de hand van het volgende voorbeeld:
Stel je geeft de kinderen de opdracht: maak een huis voor een giraffe (op schaal)
Oriënteren: Bekijk met de kinderen verschillende huizen op het bord. Bestaande huizen en ‘fantasie’-huizen. Bekijk ook met de kinderen hoe een giraffe eruit ziet. Wat is er bijzonder aan een giraffe? Wat heeft een giraffe nodig?
Onderzoeken: De kinderen onderzoeken hoe groot het huis moet worden en op welke schaal ze het huis gaan maken. Wat mag er niet ontbreken aan het huis? Van welke materialen gaan ze het maken? Deze fase beidt de kinderen ruimte om te experimenteren.
Uitvoeren: De kinderen maken het huis, op de manier die ze hebben bedacht. Het kan goed zijn dat ze soms weer een fase teruggaan, omdat er iets niet werkt zoals ze hadden gedacht. Dan zullen we weer moeten onderzoeken waarom het niet werkt en wat wel zou kunnen werken.
Evalueren: Is het gelukt om een huis voor een giraffe te maken? Zou een giraffe hierin kunnen wonen of niet? Wat ging er goed? Welke verbeteringen zouden doorgevoerd kunnen worden? Hoe verliep het proces? Hoe zou het de volgende keer beter kunnen gaan?
Curriculum.nu: klaar voor de toekomst
Dit zijn de belangrijkste veranderingen voor het vakgebied kunst en cultuur. En wij zijn er heel blij mee. Hopelijk inspireert het je om niet te wachten tot het nieuwe curriculum er daadwerkelijk is, maar om er nu al mee aan de slag te gaan. Maak het jezelf niet te moeilijk. Pak eens één van bovenstaande punten en kijk of je die kan doorvoeren in jouw creatieve les.
Je creatieve lessen zullen de kinderen zo beter klaarstomen voor de toekomst. Dus waarom wachten? 🙂
Klik hier om het concept voor kunst en cultuur op Curriculum.nu te bekijken.
