Boomwhackers in de klas

Boomwhackers, je ziet ze steeds vaker op school. Het is een vrolijk gezicht. Maar wat zijn dat nou eigenlijk voor gekleurde buizen? En misschien nog wel belangrijker, wat kun je ermee in de klas?

Wat zijn boomwhackers?

Boomwhackers zijn melodische slaginstrumenten. Het zijn gekleurde plastic buizen die geluid maken door ergens tegenaan te slaan. Tegen de tafel, op de vloer, maar ook op je eigen lichaam zoals je been of je hoofd. Je kunt ze ook net als bij een xylofoon met stokken bespelen. De lengte van de buis bepaalt de toon die uit de boomwhacker komt. Hoe langer de buis, hoe lager de klank. Door twee boomwhackers tegen elkaar aan te slaan kun je een samenklank bewerkstelligen.

Tegenwoordig worden boomwhackers veel in het muziekonderwijs gebruikt. Alle reden om er in dit artikel wat verder op in te zoomen.

Soorten boomwhackers

Boomwhackers worden verkocht in verschillende sets. Zo heb je de diatonische set. Deze set heeft buizen met de tonen C D E F G A B C. Dit zijn dezelfde tonen als de witte toetsen van de piano. Hier kan je al heel veel liedjes mee spelen. Dus met alleen deze set kom je al een heel eind tijdens je muzieklessen.

Natuurlijk komt er ook een moment dat je ook andere tonen wilt kunnen spelen. Namelijk de zwarte toetsen op de piano. Dan kun je de diatonische set uitbreiden met de chromatische set. Je hebt dan ook de beschikking over de tonen C#, D#, F#, G# en A#.

Verder is er ook nog een basset. Met deze set kun je lagere tonen spelen.

Tot slot bestaan er ook nog octaafdoppen. Door een octaafdop op een buis te bevestigen wordt de toon van de buis met een octaaf verlaagd.

Boomwhackers in de klas gebruiken

Het leuke van het spelen met boomwhackers is dat je ook zonder muzikale kennis al lekker mee kan doen. Dat maken boomwhackers geschikt voor zowel de onder- als de bovenbouw. De kleuren van de buizen geven aan welke toon er uit de buis komt. Dus als de kinderen geen noten kunnen lezen, kun je een liedje ook heel makkelijk grafisch noteren. Verderop in dit artikel geef ik hier een voorbeeld van.

Samenspel

Het is erg lastig om in je eentje een liedje te spelen met boomwhackers. Je hebt immers maar twee handen. Je kunt hooguit 3 à 4 buizen tegelijkertijd bespelen. Dus je kunt kunt maar een paar tonen tegelijkertijd spelen. Je hebt elkaar dus nodig om een liedje te spelen. En dat maakt het juist zo leuk. Kijk maar eens naar de volgende video.

Hoe groter de groep waarmee je bent, hoe ingewikkeldere liedjes je kunt spelen. Wanneer ieder kind in de klas één of twee buizen heeft kun je met elkaar al moeilijkere liedjes spelen.

De mogelijkheden van het spelen met boomwhackers zijn eindeloos. Hieronder een paar lessuggesties:

Boomwhackers in de onderbouw

Hoger / lager

Je kunt boomwhackers goed gebruiken om te oefenen met het verschil in toonhoogtes. Laat maar eens de klank van twee buizen horen. De kinderen gaan bijvoorbeeld staan als ze denken dat de eerste buis hoger klinkt en blijven zitten als ze denken dat de tweede buis hoger klinkt. Pak eerst eens twee buizen waarbij het verschil heel duidelijk is. Bijvoorbeeld de oranje en de paarse buis. Laat daarna eens twee buizen horen waar het verschil dichter bij elkaar ligt. Zoals de gele en de groene buis. En kunnen ze de hoogste toon ook aangeven als je drie tonen laat horen?

Grafisch noteren

Doordat de boomwhackers gecodeerd zijn op kleur, kun je heel makkelijk een grafische partituur maken. Laat de kinderen de volgende afbeelding maar eens naspelen. Ik raad je aan om elk kind in het begin maximaal één buis te geven. Je hebt alleen de buizen d e f g en c nodig voor dit liedje. Wijs steeds aan welke stip er gespeeld moet worden. De kinderen die de buis met de kleur vasthebben die wordt aangewezen tikken ermee (bijvoorbeeld op de tafel.)

Als het goed gaat herken je de eerste regel van Keteltje (uit het liedboek: Eigen-wijs) hierin.
Op deze manier leren kinderen dat je klanken kunt noteren. Een volgende stap kan zijn dat ze zelf op deze manier muziek kunnen tekenen. En daarna kunnen ze het natuurlijk naspelen om te horen hoe de muziek klinkt, die ze zelf gecomponeerd hebben.

Boomwhackers in de Bovenbouw 

Klankkleur

Met boomwhackers kan je een leuk onderzoek doen naar klankkleur. Het verschil in klankkleur tussen een piano en een gitaar is voor de meester kinderen in de bovenbouw wel duidelijk. Maar hoe kunnen ze verschil in kleur krijgen met boomwhackers? Ze zullen er al snel achter komen dat een buis anders klinkt wanneer je ermee op je hand slaat, dan wanneer je ermee op je hoofd slaat. Ook klinkt het heel anders als je op een houten vloer slaat in vergelijking met wanneer je eerst een kleedje op de vloer legt en er dan op slaat.
Laat ze maar eens ontdekken hoeveel verschillende klankkleuren de kinderen kunnen vinden. 

Liedjes begeleiden

Het is ontzettend leuk om liedjes te begeleiden met boomwhackers. Daarvoor heb je de akkoorden van het liedje nodig. Vaak staat in een liedtekst letters boven de tekst. Dat zijn de akkoorden van het liedje. Een akkoord is niets meer dan een samenklank van verschillenden tonen. Laat eens een kind een c-toon spelen, een tweede kind een e-toon en een derde kind een g-toon. Als ze dit alle drie tegelijkertijd doen, spelen ze samen het C-majeur akkoord.

Majeur en mineur akkoorden

Staat er boven de tekst van een liedje een C? Dan speel je op dat moment in het lied het C majeur akkoord. Als er een D staat, speel je het D majeur akkoord.
Maar als een m achter staat is het een mineur akkoord. Zo word een Cm een C mineur akkoord en een Dm wordt een D mineur akkoord.
Mineur akkoorden klinken vaak wat triester dan majeur akkoorden.

Je moet natuurlijk wel weten uit welke tonen een akkoord bestaat. Kijk maar eens naar het volgende overzicht.

Als er verschillende tonen tegelijkertijd worden gespeeld op de boomwhackers, zet je ze in een grafische partituur onder elkaar. Bij een akkoord met 3 tonen zie je dus 3 rondjes onder elkaar.

Kijk maar eens naar de akkoorden van Drunken sailor.

Drie kinderen kunnen dus tegelijk een één akkoord spelen. Bij het eerste akkoord van dit liedje, slaan een kind met een oranje buis, een kind met een groene buis en een kind met de blauw-paarse buis tegelijk. Samen spelen zij het D mineur akkoord. Zo kan de hele klas met elkaar dit liedje begeleiden.

Ik hoop dat je lekker met boomwhackers aan de slag gaat in de klas. Heb je nog vragen of opmerkingen?
Laat dan vooral een bericht achter.